Tiroid hormon ilacı kullanımı
Tiroid bezinin tamamı alındıktan sonra veya bir kısmı alınıp geri kalan tiroid dokusunun hormon üretimi yetersiz kaldığında gerekli olan tiroid hormonu yapay tiroid hormon ilaçlarıyla sağlanır.
Tiroid hormonu sadece tiroid bezinde yapıldığı için bu ilaçlar ömür boyunca kullanılacaktır.
Kan tiroid hormon düzeyi düzenli olarak belirli bir değer aralığında olmalıdır. Bu denge durumunun sağlanması kadar kolay değildir. Çünkü tiroid ilaçlarının emilimi gıdalar, ilaçlar, vitamin ve mineral takviyeleri, mevcut hastalıklar gibi birçok faktörden etkilenmektedir.
Tiroid hormon ilaçları sabit bir düzen, rutin gerektirir. En iyi sonuç ilaç her gün aynı saatte kullanıldığında alınır.
Levotiroksin, T4/T3 kombinasyon tedavisi, doğal kurutulmuş tiroid hormonu gibi çeşitli tiroid ilaçları bulunmaktadır. Her biri farklı özellikte olduğu için kullanımı ile ilgili cerrahınızdan mutlaka sözel ve yazılı bilgilendirme isteyiniz.
Doğru kullanım öncelikle doğru reçete ve reçete-ilaç uyumu ile başlar. Eczaneden size verilen ilacın reçete edilen ilaçla aynı olup olmadığına bakınız. Farklı firmaların ürettikleri aynı içeriğe sahip aynı dozdaki ilaçların emilimleri içerdikleri diğer katkı maddeleri nedeniyle farklı olabilmektedir. Reçete edilen ilaçtan başka verilen bir ilacı doktorunuza danışmadan kullanmaya başlamayın. İlacınızın dozunun, günlük kullanım sayısının, mevcut sürede yetip yetmeyeceğini kontrol edin. Çok basit gibi görünse de çoğu hasta yeni aldığı ilacın son kullanma tarihini kontrol etmemektedir. Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar kullanılmamalıdır.
Tiroid ilaçlarını uygun şekilde saklayın. Onları neme veya ısıya maruz bırakmayın. Banyo gibi yerlerde saklamayın.
Bir veya iki günlük tiroid ilacı eksikliği bile semptomlara neden olabilir. Tutarlı olmak için, ilaç kullanım saatinizi dişlerinizi fırçalamak gibi her gün yaptığınız bir aktivite ile eşleştirmeye çalışın. Bu, alışkanlık oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Benim tavsiyem tiroid ilacınızı bir bardak su ile yatağınızın baş ucunda bulundurmanız. Sabah uyandığınızda ilk iş olarak ilacınız kullanarak güne başlamanız. Bu tiroid ilaç emiliminizi arttırır.
Unutkansanız, telefonunuza alarm kurmayı deneyin.
Bir tabletteki levotiroksin miktarı değişebilir. Örneğin, 100 mcg’lik bir tablet 95 mcg ile 105 mcg arasında hormon içerebilir.
Genellikle sabahları levotiroksin almanız önerilir. Bu tavsiyeye uyarsanız, aç karnına alın. Daha sonra en az bir saat boyunca kahve dahil yiyecek ve içeceklerden kaçının.
Bazı yeni araştırmalar, emilimi en üst düzeye çıkarmak için yatmadan önce tiroid ilacı almayı desteklemektedir.
Yaşam tarzınızı ve aldığınız diğer ilaçları ve takviyeleri göz önünde bulundurarak tedaviniz için en uygun zamanı belirleyin.
Ameliyattan sonra tiroid hormon ilacı kullanıyorsanız, bir tablet almayı unutursanız ilk 12 saatte hatırladığınız anda ilacınızı kullanınız. Sonrasında almak veya ertesi gün hatırlandığında aynı anda iki tablet kullanmak güvenli olsa da doktorunuza danışmadan kullanmayın çünkü ek hastalıkları olanlarda hastanın diğer rahatsızlıklarını tetikleyebilir ve tehlikeli olabilir. Siz yine de her gün ilacınızı almayı unutmasanız daha iyi olur.
Gıda Etkileşimleri
Gıda tiroid ilacınız ile bağlanabilir. Bu, ne kadar hızlı çözüldüğünü ve bağırsaklarınızda nasıl ve ne kadar emildiğini değiştirebilir.
Birkaç basit diyet değişikliği tiroid ilaç düzeyinizin dengede kalmasına yardımcı olabilir:
Kalsiyum: Tiroid ilaçlarınızdan sonraki üç saat içinde yüksek kalsiyumlu (süt, yoğurt) yiyecekler yemeyin.
Tiroid ameliyatlarından sonra geçici ve kalıcı paratiroid hormon eksikliği görülebilmektedir. Bu durumda hastalara kalsiyum ilaçları reçete etmekteyiz. En sık görülen yanlışların başında bu ilaçların birlikte kullanımı gelir. Hasta sabah ellerinde ve yüzünde uyuşuklukla uyanır ve semptomlarının gerilemesi için tiroid ilacı sonrasında kalsiyum ilacını kullanması gerekmektedir. Bu durumlarda kalsiyum ilacının önceliği vardır. Eğer hastanın herhangi bir semptomu yoksa tiroid ilacı öncelikle kullanılmalı, semptom varsa tiroid ilacı kalsiyum ilacından en az 3 saat sonra alınmalıdır.
Yağ: Yağ emilimini engelleyebilir. Yüksek yağlı bir diyetten düşük yağlı bir diyete geçerseniz, tiroid hormon değerlerinizi test ettirin. Dozunuz çok yüksek olabilir.
Lif: Diyet lifini artırırsanız, seviyelerinizin sabit olduğundan emin olmak için tiroid hormon değerlerinizi test ettirin.
İlaç etkileşimleri
Yeni bir ilaca başladığınızda olası etkileşimlerinizi ve bunlar hakkında ne yapabileceğinizi doktorunuzla gözden geçirin. Bu ilaçları tiroid hormon ilaçlarınızdan farklı bir zamanda almanız önerilebilir veya tiroid hormon seviyelerinizin daha yakından izlenmesi gerekebilir.
Pek çok diyet takviyesi, tiroid hormonlarının emilimini veya etkisini engelleyebilir ve tiroid test sonuçlarını etkileyebilir.
En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
Kalsiyum: Tiroid hormonlarından en az üç saat sonra alın.
Demir: Tiroid ilacınızı aldıktan sonra en az iki saat bekleyin.
Biotin: Tiroid hormonlarından en az bir saat sonra alınız.
C Vitamini: Emilimi artırabilir ve tiroid hormon fazlalığı semptomlarına neden olabilir.
İyot: Tiroid hormon sentezinin ana iyonu olan element hastanın tanısına göre tiroid homon eksikliği veya fazlalığı tablosunu daha da kötüleştirebilir.
Selektif serotonin reuptake inhibitörleri (SSRI): Depresyon ve anksiete laçları olan Sertraline, Sitalopram tiroid hormon ilaçlarının emilimi azaltır.
Trisiklik antidepresanlar: Depresyon ve bazı psikiyatrik bozukluklarda kullanılan, Amitriptilin, doksepin, Norpramin tiroid hormon ilaçlarının etksini arttırır.
Proton pompa inhibitörleri: Reflü ve peptik ülser ilaçları Omeprazol, lansoprazol, esomeprazol kullanırken tiroid ilaç dozlarını yükseltmek gerekebilir.
İnsülin: Şeker hastalığı tedavisinde, İnsülin lispro, Human insülin isofosfat kulanırken tiroid ilaç dozlarının arttırılması gerekebilir.
Antidiyabetik ilaçlar: Şeker tedavisinde metformin kulanırken tiroid ilaç dozlarının arttırılması gerekebilir.
Östrojen içeren ilaçlar: Doğum kontrolünde ve hormon replasman tedavisinde kullanılan etinil östrodiol/norethndrone, konjue östrojenler kullanılırken levotiroksin dozunuzun arttırılması gerekebilir.
Statinler: Yüksek kollestrolde kolestiramin ve kolestipol kullanan hastaların tiroid hormon ilaç düzeylerinin yükseltilmesi gerekebilir.
Antikoagülanlar: Kalp hastalıklarında kan pıtılaşmasını önleyen warfarin ve heparin benzeri ilaçları kullanırken antikoagülan ilacın dozunun azaltılması gerekebilir.
Antiasitler: Mide yanması ve reflü şikayetkerinde, kalsiyum karbonat, aliminyum hidroksit, magnezyum hidroksit kullanan hastalar bu ilaçları tiroid ilacının alınmasından en az 3 saat sonra kullanmalıdır.
Bazı kronik hastalıklar, tiroid ilaçlarının emilimini etkileyebilir ve ilaçlarınızın etkinliğini değiştirebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Laktoz intoleransı
- Çölyak hastalığı
- Atrofik gastrit
- Malabsorpsiyon sendromları
- Helicobacter pylori enfeksiyonu
- Otoimmün gastrit
- Pankreas hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
Bu hastalıklardan herhangi birine sahipseniz, doktorunuz tiroid seviyenizi daha sık test etmek isteyebilir.
İyodotironin deiodinaz 2 (DIO2) gen bozukluğu olanlarda, T4 hormonun aktif formu olan T3’e dönüşümünde bozukluk olur. Tiroid ilaçlarının etkinliğini azaltır.
Nadir olmakla birlikte, tiroid ilaçlarına karşı alerjik reaksiyonlar da gelişebilir.